روش های مراقبت از آکواریوم

1_کارها و مراقبت های روزانه

الف -) نور ( روشن و خاموش کردن لامپ ) :
بهتر است برای این کار یک تایمر نصب شود؛ برای نور دهی روی زمانی حدود 12 ساعت در روز تنظیم گردد که این مدت زمان، اصولاً طول گرمایی روز نامیده می شود.

ب -) دما ( سیستم کنترل حرارت محیط آب ) :
بخاری های امروزی به طور کاملاً مطمئنی کار می کنند، با این حال شما باید حداقل یک بار در روز دمای آب را چک کنید تا مطمئن شوید همه چیز خوب است.

ج -) همچنین شما باید چک کنید که پمپ هوا و فیلتر تصفیه به خوبی کار می کنند.

د -) به ماهی ها دو یا سه بار در روز غذا دهید، امّا فقط به همان مقدار که در عرض زمان کوتاه می خورند.
ماهی هایی که در شب فعّالیت می کنند باید بعد از خاموش کردن لامپ و در شب به آن ها غذا داد. البته در بارۀ غذا دادن به ماهی ها مقالات مفصّلی در قسمت مربوط موجود می باشد.

2_کارها و مراقبت های هفتگی

نو کردن (تعویض) آب :
برای آکواریوم ها در اندازه های کوچک و یا آکواریوم هایی که ماهی های زیاد دارند. باید هر هفته، مقداری از آب آکواریوم را تازه (تعویض ) کنید. برای آکواریوم های بزرگ و آکواریوم هایی که ماهی کم دارند، این نو کردن آب را به طور ماهیانه و یا به مقدار خیلی کم در هفته انجام خواهید داد.

چک کردن پارامتر های آب :
یک بار در هفته باید مقدار نیترات و سختی آب را چک کنید.

3_کارها و مراقبت ها، مطابق نیازهایی که ممکن است پیش بیاید

تمیز کاری :
جمع کردن برگ های پوسیده گیاهان
هرس کردن گیاهان
پاک کردن جلبک ها از روی شیشه
سیفون کردن کف آکواریوم

پاکیزه کردن فیلتر :
در مراتبی از زمان باید فیلتر از آلایش های گوناگون پاک شود، بعضی از موادّ داخل فیلتر نیز مانند زغال و سرامیک و .. بعد از مدتی باید جابجا و نو (تعویض) شوند.

4_کارها و مراقبت های سالانه

نو کردن لامپ :
حتّی اگر لامپ شما سالم باشد و در حال کار کردن باشد بهتر است آن را نو کنید چون به مرور زمان از کیفیت نور آن کاسته می شود.
در صورتی که دو یا چند لامپ دارید آن ها را به فاصلۀ 2 ماه از هم نو کنید زیرا با نو کردن ناگهانی تمام لامپ ها، نور آکواریوم شما ناگهان تغییر می کند و استرس و دلهره به جان ماهی هایتان می افتد.

5_نو کردن آب در هفته یا در ماه

همان گونه که می دانید ما هر روز در حال ریختن غذاهای مختلف به داخل آکواریوم هستیم. ماهی ها و گیاهان این غذاها را گرفته و استفاده می کنند. بعد از مصرف غذا و سوخت ساز آن در بدن ماهی و .... آنچه باقی مانده وارد آب می شود. آکواریوم هایی که درست نگهداری می شوند و دائم در حال فیلتر شدن هستند، دارای باکتری هایی هستند که معمولاً این پسماند ها را مصرف می کنند و مقدار آن را در آب تعدیل می نمایند. خیلی از این پسماند ها هم که توسط باکتری ها متلاشی نشده اند به وسیلۀ گیاهان جذب می شوند. امّا در نهایت این گیاهان و باکتری ها هم از مصرف پسماندها چیزی دیگر تولید می کنند که اظافه می ماند و البته، مواردی هست که توسط باکتری ها و گیاهان جذب نشود.
این اظافات برای ماهی ها سمّی خواهند بود و علاوه بر آن، آب را سنگین و اکسیژن گیری آن را کم می کند. شما با نو نمودن مقداری از آب از یک زمان تا زمان دیگر این موارد را کنترل می کنید.

مدت و مقدار این نو کردن بستگی دارد به اندازه آکواریوم که آن را می توانید از روی جدول زیر بسنجید :

اندازه تانک(Lit)=آبی که باید تعویض گردد(Lit)= اندازه تانک(گالن)= آبی که باید تعویض گردد(گالن)

50 - 60 لیتر=10 - 20 لیتر=12 - 15 گالن=3 - 5 گالن هفتگی

80 - 100 لیتر 20 لیتر 20 - 25 گالن 5 گالن هفتگی

110 - 120 لیتر 20 - 30لیتر 28 - 30 گالن 5 - 8 گالن هفتگی

160 - 200 لیتر 30 - 40 لیتر 40 - 50 گالن 8 - 10 گالن هفتگی

250 لیتر 20% آب 60 گالن 20% آب ماهیانه           (هر گالن برابر 3لیتر است)

اشتباه های رایج

الف -) دیده شده گاهی کسانی آب آکواریوم شان را در مدت زمانی کمتر از یک هفته ( برای نمونه 3 روز یک بار ) نو می کنند. در این شرایط ماهی ها و گیاه های شما ناراحت خواهند بود؛ باکتری های مفید موجود در آب، فرصتی برای زایش و زیاد شدن نخواهند داشت.

ب -) نو کردن آب به ندرت انجام داده می شود. دیده شده افرادی به نظر خود نیازی به نو کردن آب نمی بینند و این کار را بیهوده قلمداد می کنند. یا برخی دیگر آب را در هر 3 ماه یک بار و یا در بازۀ زمانی دیگری نو می کنند و در عوض مقدار بیشتری را عوض می کنند. برای نمونه نصف آب را در هر 3 ماه، نو می کنند. با این کار مقدار زیادی سموم مختلف در آب انباشته می شود و هنگامی که مقدار زیادی از آب را نو می کنید، ناگهان شرایط آب تغییر می کند؛ پس با دو مورد روبرو خواهیم شد.
یکی این که در زمانی که سموم در آب انباشته می شوند آسیب زیادی به ماهی و گیاه می رسد.
دیگر آن که با ورود آب جدید به مقدار زیاد، ماهی ها ناگهان دچار استرسی می شوند که ناشی از این ناهمگونی ناگهانی است.
این شرایط اگر در همان لحظه، ماهی شما را نکشد، عمر آن را بسیار کم، زایش آن را دچار اشکال و شادابیش را کم می کند.
دقت کنید که نگهداری از آکواریوم یک سرگرمی است که با گذاشتن چند ساعت زمان در هفته بهترین آرامش را به شما خواهد داد.

نو کردن آب بدون ریخت و پاش :
چه چیزی برای نو نمودن آب آکواریوم لازم دارید؟

- دو سطل تمیز که فقط برای این کار نگه داشته ایم و هرگز با مواد شوینده و شیمیایی تماس نداشته اند.

- دو متر لوله، یا دستگاه سیفون که امروزه همه جا پیدا می شود و در مورد آن مقاله هایی موجود است.

- داروی ضدّ عفونی و داروی ضدّ کلر برای شرایطی که آب را مستقیم از لوله می گیرید؛ ( می توانید آب را از 24 ساعت قبل از لوله بگیرید و نگه دارید تا کلر آن دفع شود )

- یک حولۀ کوچک برای جلوگیری از بیرون ریختن احتمالی آب

ابتدا حوله را پهن کرده و دو سطل را روی آن می گذاریم. یک سر لوله را در آب آکواریوم و سر دیگر را در سطل قرار می دهیم.

در صورتی که از سیفون استفاده شود آن را به صورت روش زیر استفاده فرمایید.

سری را که در سطل است کمی بمکید تا آب جریان پیدا کند.

این یک روش سنّتی است که به کمی تمرین نیاز دارد و ممکن است آب به درون دهان شما برود.

برای جلوگیری از این اتفاق می توان از "سیفون های ساچمه دار" استفاده کرد.

اگر از دستگاه سیفون استفاده می کنید، می توانید سنگ ریزه های کف آکواریوم را نیز تمیز کنید.

چطور آکواریوم را دوباره پر کنیم؟
معمولاً شما آکواریوم را دوباره با شیر آب پر می کنید. برای بیشتر ماهی ها این کافی نخواهد بود و شما باید ابتدا شرایط آب را در نظر بگیرید. وقتی که آب آشامیدنی تولید می شود، متخصصین به ناچار برای نگهداری ماهی تولید نمی کنند. البته کار آن ها این است که آبی را تولید کنند که برای بشر قابل نوشیدن باشد، مزۀ مناسبی داشته باشد، آلودگی و میکروب کمی داشته باشد و البته نباید به تجهیزات و لوله ها نیز آسیب برساند. منطقی است که تمرکز مواد سنگین آب ( فلزّات ) افزایش پیدا می کند و یا مواد شیمیایی مانند کلرین برای کشتن میکروب ها و باکتری های خطرناک استفاده شود.
همین دلایل کافی است تا آبی که ما در شرایط عادی و کمال سلامت می نوشیم، برای مایۀ مخاطی بسیار حسّاس و مهمّ روی پوست ماهی ها خطر جدّی باشد.
همچنین ورود مستقیم آب لوله، باکتری های مفید موجود در آکواریوم را نیز می کشد و خود نیز خالی از انواع این باکتری ها می باشد؛ زیرا با کلر ضد عفونی شده و مقدار زیادی کلر در آن محلول است.

چگونه آب مناسب را فراهم کنیم؟
سعی کنید تا جای ممکن درجه حرارت آب تازه به دمای تانک شما نزدیک باشد. در صورتی که آب تازه فقط یک یا دو درجه از آب تانک شما سردتر باشد برای ماهی خوب است. مخصوصآ در ماهی ها ی جفت شده، این سرما باعث افزایش سوخت و ساز بدن ماهی و آماده شدن آن برای تخم گذاری می شود.
همزمان که آب را داخل سطل می ریزید هر یک از داروهای پیشنهاد شده را می توانید اضافه کنید.

آب را به آکواریوم اضافه کنید :
زمانی که می خواهید آکواریوم را با آب تازه پر کنید مطمئن باشید که سنگریزه ها را خیلی زیاد جابجا نکردید و یا گیاهی در نیامده باشد. همچنین آب را طوری بریزید که دکور آکواریوم خراب نشود و گیاهان نیز از جا کنده نشوند. عکس های زیر روش های ریختن درست آب در آکواریوم را به شما نشان می دهد.
بعد از پر کردن آکواریوم، دوباره وسایل برقی آن را به پریز وصل کنید، می توانید چند قطره Sera Nitrivec به آب اضافه کنید تا شرایط اکوسیستم زودتر به ثبات برسد.

نکتۀ مهم * مایع شیشه شور را روی شیشه اسپری نکنید، بلکه آن را روی پارچه اسپری کرده و دستمال را روی شیشه بکشید.
همواد داخل فیلتر :
پشم یا الیاف
به عنوان یکی از جدید ترین ساخته ها برای این امر است. مارک های خوب آن را به قیمت کم می توانید خریداری کنید و برای مدّت بسیار زیادی تارهای آن برای شما مواد داخل آب را که باعث تار شدن آب می شود به دام خواهند انداخت و آب را شفّاف خواهد کرد. پیشنهاد می شود در ابتدا یا انتهای فیلتر قرار داده شود.
فیبر های بایو Bio Fibres
همان کار الیاف را انجام می دهد با این تفاوت که از مواد طبیعی گیاهی ساخته شده.
آب کش بایو Biopur
شبیه سرامیک است ولی گیاهی ، که متخلخل است و به عنوان صافی قوی استفاده می شود و می تواند علاوه بر به دام انداختن ذرّات، محلّ مناسبی برای زندگی باکتری ها باشد.
سرامیک
متخلخل است و به عنوان صافی قوی استفاده می شود و می تواند علاوه بر به دام انداختن ذرّات، محلّ مناسبی برای زندگی باکتری ها باشد.رگز نگذارید مواد شیمیایی با آب تماس داشته باشند.

نگهداری از ماهی ها در هنگام مسافرت
گفتیم که ماهی ها برای شما دردسری ندارند و می توانید به راحتی آن ها را تنها گذاشته و به تعطیلات بروید.برای این کار، یک تایمر و یک غذا دهندۀ اتوماتیک کافی است. البته می توانید از کسی بخواهید که به جای شما از آکواریوم تان نگهداری کند.
یک تایمر برای خاموش و روشن کردن لامپ ها و پمپ ها
یک غذا دهندۀ خودکار برای غذا دادن به ماهی ها
حتماً یک هفته قبل از آن که به سفر بروید تمامی وسایل فوق را امتحان کنید که دچار اشتباه نشده باشید.
بهتر است نوعی از غذا دهنده را انتخاب کنید که قسمت های جداگانه برای غذاهای مختلف داشته باشد.
هنگام پر کردن محفظه ها آن ها را زیاد پر نکنید( به اندازۀ غذایی که ماهی در یک یا دو دقیقه می خورد کافی است ) ، ماهی هرگز از گرسنگی نمی میرد، ولی از سیری زیاد خواهد مرد و البته این غذای اضافی آب آکواریوم را آلوده خواهد کرد.

چوب در آكواريوم

چوبها يكي از عناصر موجود در اكوسيستمهاي آب شيرين ميباشند. در بستر درياچه ها در كناره رودها و درياها و در محيط طبيعي زندگي ماهيها چوبها زياد به چشم ميخورند. ريشه فرو رفته در بستر آب و شاخه هاي جدا شده از درختان كه در آب قرار ميگيرند و كنده هاي پوسيده و پكيده كه در مجاورت اب فرسوده شده اند و در كف بستر فرو رفته اند از جمله اين چوبها به شمار ميايند. در محيط آكواريوم هم ميتوان پس از اطمينان به سلامت چوب از آنها براي تزئينات داخلي استفاده كرد.چوبها محل بسيار مناسبي براي ماهيان كف زي و لجن خوارها ميباشند. همينطور ماهيان خانواده سيكليده نيز در كنار اين چوبها آشيانه سازي ميكنند. قرار گرفتن آنها در آكواريوم محيط را طبيعيتر و زير آبي تر مينمايد. ماهيها آرامتر بوده و فضاي مطلوبتري براي آنها و هر بيننده اي پديد ميايد.

چوبهائي را كه مناسب براي تزئينات داخل آاكواريوم شما هستند را ميتوانيد از آكواريوم فروشيها تهيه نمائيد. و اگر مايل هستيد آنها را در طبيعت جستجو كنيد به كنار رودخانه ها و يا ساحل دريا برويد و آنجا به وفور ميتوانيد چوبهاي مناسبي را جمع اوري نمائيد. لازم به ذكر است كه هرگز چوب تازه قطع شده از درختان را در اب اكواريوم قرار ندهيد.حتما از چوبهائي استفاده نمائيد كه در معرض آب قرار گرفته باشند و پوسيده باشند. چوبهاي پوسيده و آب خورده علاوه بر زيبائي در محيط آكواريوم از اسيدي شدن آب مخزن جلوگيري مينمايند. آب اسيدي باعث مرگ ماهيها ميشود. بدينترتيب چوبها باعث سلامت آب و ماهيان شما ميشوند.